Sporda #MeToo hareketi

#Metoo hareketinin spor dünyasında karşılık bulduğu en göz önündeki olay Amerika Birleşik Devletleri Milli Jimnastik Takımı’nda yaşanan skandal oldu. Milli takım doktoru ve Michigan Üniversitesi’nde spor hekimliği yapan Larry Nassar 20 yıl boyunca taciz, tecavüz ve pedofili gibi çeşitli suçlamalar ile karşılaşmış fakat bu süreçte hiçbir ceza almamıştı.

Milli takımda görev yapmış eski bir jimnastikçi olan olan avukat Rachael Denhollander, Larry Nassar hakkında basına giden ilk ve tek kişi oldu. Daha sonra farklı isimlerin öne çıkmasıyla iddiaları reddeden Nassar, sayı arttıkça ifadelerini değiştirmeye başladı. Konu hakkında konuşmaya başlayan jimnastikçilerden büyük bir ordu oluştu. 2017’de gerçekleşen ve bir hafta süren son duruşmada, içlerinde 2012 ve 2016 yıllarında takım kaptanlığı yapan Aly Raisman’ın da bulunduğu 156 kadın konuştu. Simone Biles, Twitter hesabında kendisinin de Nassar tarafından tacize uğradığını duyurarak davada yer alan tüm kadınlara destek olduğuna dair mesajı yayınladı.

Dava Nassar’ın ömür boyu hapsi ile sonuçlandı. 20 yıl boyunca şikayetleri görmezden gelen üniversite başkanı görevden alındı ve hakkında polise yalan söylemekten dava açıldı. Amerika Birleşik Devletleri Jimnastik Federasyonu Başkanı Steve Penny görevinden kovuldu ve kanıt saklamaktan 10 yıla kadar hapsi istendi. ABD Olimpiyat Komitesi’nin federasyonu kapatma tehditinden sonra 21 kişilik yönetim kurulunun tamamı istifa etti. Olimpiyat Komitesi başkanı da görevinden istifa etmeye zorlandı. Birçok koç ve çalışan işlerinden kovulurken, Nassar’ın taciz ve tecavüz suçlamalarına göz yuman spor tesisi ‘Karolyi Ranch’ kapatıldı.

Aynı zamanda Georgetown Üniversitesi Hukuk Merkezi ve Ev İçi Şiddet Bölümü Başkanı olan hukuk profesörü Deborah Epstein 23 Mayıs 2018’de “Yalnızca ismi olan bu içi boş kurum” olarak tabir ettiği NFL Aile İçi Şiddet Komisyonu’ndan istifa ettiğini açıkladı. Kendisi için görev yaptığı bu dört yıllık süreci bitiren olayın Baltimore Ravens “running back”i Ray Rice’ın o dönemki nişanlısını Atlantic City Kumarhanesi’nde döverek bayıltması olduğunu açıklayan Epstein, görev yaptığı yıllar boyunca birçok NFL oyuncusunun eşine veya kız arkadaşına uyguladığı şiddet konusunda NFL komünitesinin gerçekten bu olayları çözmek ve kendi #MeToo hareketini oluşturarak aile içi şiddeti bitirmek olduğunu düşündüğünü, ancak sonunda amacın bundan saptığını söylüyor.

Epstein, Boston College psikoloji departmanıyla NFL oyuncularının neden bu tip bir eğilime sahip olduğunu araştırıp onlara psikolojik yardım üretmenin ilk hedefi olduğunu, yüksek profilli insanların bu tip davalarla – haklı veya haksız – nasıl baş etmesi gerektiğini anlatmaya çalıştığını ve amacının gerçekten muhtemel taciz, şiddet ve tecavüzün önüne geçmek olduğunu söylüyor.

Ancak henüz draft edilen yarım düzine oyuncunun NFL kontratı imzaladığı ilk sezonda neredeyse tamamının şiddet ve cinsel saldırı davaları olduğunu gördüğünde işlerin değişmeye başladığını fark ettiğini anlatan Epstein, NFL’in komisyonu “Şiddet uygulayanları koruma ve medyadan saklama” amacıyla kurduğunu düşündüğünü belirtiyor.

Geçtiğimiz yıl Esporte Interativo muhabiri Bruna Dealtry, bir taraftar tarafından canlı yayında tacize uğradı. Öfke ile karşılanan video sonrasında spor medyasında çalışan kadın gazeteciler bir video yayınladı. Kendilerine yönelik tacizleri anlattıkları ve çoğunun kamera kaydının da bulunduğu video günler içerisinde milyonlarca kere izlendi. Video yayınlandıktan bir hafta sonra Brezilya Spor Bakanlığı bir kampanya başlattı.

Ocak ayında Güney Kore’de bu alanda yapılmış en büyük soruşturma başlatıldı. Dört olimpiyat madalyası bulunan sürat patencisi Shim-Suk Hee, koçu Cho Jae-beom’u saldırı ve tacizle suçladı. Mahkemede kendisine buz hokeyi sopası ile vurarak alnını yardığını, parmağını kırdığını, karnını ve başını tekmelediğini anlatan Shim-Suk Hee’nin açıklaması sonrasında aksiyon alan yetkililer, bu durumda başka sporcuların olup olmadığını araştırmak için iddianın ortaya atıldığı tarihten bir yıl sonrasına kadar 30.000 kişiyi sorgulamaya hazırlanıyor.

Arjantin’de futbol dendiğinde akla ya Lionel Messi, ya da Diego Maradona geliyor. Kadın futbolcular içinse amaç bunu değiştirebilmek. 2018 Kadınlar Copa America’da Arjantinli oyuncular seslerin duyulmasını sağlayabilmek için oynadıkları grup maçı öncesinde kulaklarını elleriyle kapatarak bir protesto hareketinde bulundular. Göstermek istedikleri şey seslerini kimsenin duymadığıydı.

Arjantin Kadın Futbol Milli Takımı’nın Şili’de katıldığı Kadınlar Copa America öncesinde hiçbir şekide haber olmaması takım üyelerini rahatsız etti. Takımın ikinci kaptanı Belen Potassa “Futbol manyağı bir ülkede yaşıyor olmamıza ve bunun bir parçası olmamıza rağmen o kadar maskülen bir yapı var ki, biz yokmuşuz gibi davranılıyor” diyor. “Futbol Messi, Maradona ve Higuain. Biz asla var olmamış gibiyiz.”

Sadece Erkek Milli Takımına tahsis edilmiş ve kadın takım üyelerinin girmesinin yasak olduğu bina ise yakın dönemde kadınların da kullanımına açıldı. Birçok Arjantin milli takım oyuncusunun ve Messi’nin destek verdiği ‘’It’s Time to Root For Them’’ projesi başlatıldı. Kadın futbolcuların yıllık ortalama 3000 peso (420 lira) kazandığı Arjantin Kadınlar Ligi’nde futbol oynamak için destek bulmaya çalışan Arjantin Kadın Milli Futbol Takımı mensuplarının amacı, idolleri olarak gördükleri oyuncularla en azından benzer şartlarda spor yapabilmek.

Son yıllarda çokça cinsel saldırı ve davalarla gündeme gelen Hindistan’ın olimpik atıcısı Deepali Dashpende #MeToo hareketi için en net önerilerden birini ortaya attı: “Konuş!” “Ben ve takım arkadaşlarım aramızda bir kural belirlemiştik” diyor Dashpende. “Ne olursa olsun birbirimize anlatacak ve asla susmayacaktık.”

2004 Atina’da Asya ikincisi apoletiyle temsil eden Hint sporcu, genç sporculara taciz veya iyi niyeti kötüye kullanma durumunu henüz başında tespit edip bunu en baştan belirtmeleri gerektiğini, şu anda antrenörlüğünü üstlendiği sporculara hep bu minvalde telkinlerde bulunduğunu anlatıyor.

Juventus’un yıldız forveti, Portekizli Cristiano Ronaldo için öne sürülen iddia #MeToo hareketinin futbola sıçradığı en önemli noktaydı. Der Spiegel’in haberine göre, Ronaldo’nun dokuz yıl önce Las Vegas’ta tanıştığı Kathryn Mayorga’yı cinsel ilişkiye zorladığı ve sonrasında Mayorga’ya sessiz kalması için para önerdiği yazıyordu. Haberin hemen ardından Ronaldo’nun avukatları suçlamaları reddederken, Cristiano Ronaldo da Instagram hesabından olayı yalanlayan bir paylaşımda bulundu.

Aslında bu “Futbolda #MeToo” hareketinin yalnızca başlangıcıydı. Bir başka cinsel istismar olayı da İngiltere’den geldi. İngiltere Milli Takımı’nın ve Chelsea Kadınlar Takımı’nın oyuncularından Eniola Aluko, İngiltere Kadın Milli Takımı’nın başantrenörü Mark Sampson’ın ırkçılık bazlı saldırılarına maruz kaldığını anlatırken, takım arkadaşı Katharine Newton olayın doğru olduğu konusunda kamuoyuna açıklamalarda bulundu. İngilizler için futbolda seksizm ve ayrımcılık skandalı yeni başlıyordu. Aluko’nun açıklamalarının hemen ardından İngiliz yan hakem Sian Massey için maç yayınındaki iki İngiliz spikerin “Kadın olduğu için ofsayt kuralını bilmediğini” ima eden açıklamaları üstüne dönemin Chelsea teknik direktörü Jose Mourinho’nun fizyoterapistlerden Eva Carneiro’ya karşı davranışları ve kulüpten kovulmasını sağlaması aslında #MeToo hareketinin ne kadar derin kökleri olduğunu gösteriyordu.

Sheffield United oyuncusu Ched Evans bir kadın tarafından tecavüz ile suçladıktan sonra mahkeme döneminde Evans’ın ve takımın ‘’taraftarlarından’’ aldığı tehditlerden dolayı tam beş kez taşınmak zorunda bırakıldı. Davaya eski partnerleri getirilerek cinsel geçmişi sorgulandı.

Hazırlayanlar: Beka Sahra TOK - Ozan Can SÜLÜM