Kapıdaki tehlike: Türkiye şampiyonu birkaç yıl sonra Şampiyonlar Ligi ön elemesi oynayabilir

Ülkemizde birçok alanda olduğu gibi spor konusunda da kısır tartışmalar içinde kaybolurken, esas konuşulması gerekenlere odaklanamıyoruz. Yabancı sınırı, yerli-yabancı antrenör ayrımı, tutarsız hakem kararları gibi sonuca bağlanması çok güç ve havada kalan tartışmalarla enerjimizi harcarken, UEFA ülke kulüp sıralamasındaki yerimiz ve gelecekte oluşacak konumumuzla ilgili futbol paydaşlarının derinlemesine bir plan yaptığını düşünmek epey iyimser olacaktır. Halbuki bu konunun tartışılması ve sonuçlara göre bir plan dâhilinde ilerlenmesi ülke futbolu adına oldukça kritik. Büyük takım taraftarları, Östersunds, Vardar, Molde gibi takımlar karşısında uğranılan mağlubiyetlerin ardından birbirileriyle uğraşadursun, ülke kulüp sıralamasındaki yerimiz her geçen gün daha fazla tehdit altına giriyor. Ligimizde şampiyonluğun en önemli artısının Şampiyonlar Ligi’ne direkt katılım olduğu yönünde yaygın bir inanış var ve yakın bir gelecekte bu argüman tarihin tozlu sayfalarında yerini alabilir. Çünkü yakında lig şampiyonumuzu devler ligine direkt gönderememe tehlikesiyle karşı karşıyayız!

Ülke puanı; UEFA’ya bağlı olan ülkelerin kaç takımla Avrupa kupalarına katılacağını ve o takımların hangi turdan bu kupalara başlayacaklarını belirleyen puandır. Bu puanlar ülke takımlarının Avrupa kupalarında aldıkları galibiyet sayıları ve geçtikleri turlar üzerinden belirlenir. Ülke puanı hesaplamasında takımların son beş yılda kazandırdığı puanlar toplanır. Özetle UEFA ülke puanı ülke takımlarının Avrupa kupalarında son beş yılda getirdikleri puanlara endeksli olan bir puanlama sistemidir.

Takımların Avrupa kupası maçlarında bütün bir yıl boyunca getirdiği puanlar toplanır ve çıkan sayı o ülkeyi o sezon Avrupa’da temsil eden toplam takım sayısına bölünerek yıllık ülke puanı hesaplanır.

Şimdi detaylı olarak puan hesaplamalarına göz atalım;

Ülke puanını hesaplarken eleme turlarında takımların aldığı her galibiyet 1, her beraberlik ise 0,5 puan getirir.

Grup aşamasına erişildikten sonra ise galibiyet 2, beraberlik 1 puan getirmektedir.

Bonuslar; Şampiyonlar Ligi’nde gruplara kalan her takım 4, Şampiyonlar Ligi’nde gruplardan çıkan her takım ise 5 puan kazanır. Avrupa Ligi ve Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek final, yarı final ve final oynama hakkı elde etmek de ayrı ayrı 1’er puan daha kazanmak demektir.

UEFA tarafından yapılan düzenlemelere göre ilk dört sırada bulunan liglerin ilk dört sırasında yer almış takımlar direkt olarak Şampiyonlar Ligi gruplarına katılmakta. İlk 5-10 ülke lig şampiyonları ve 5. ile 6. sıradaki ülkelerin lig ikincileri de doğrudan gruplara katılan ekipler arasında. 2019 UEFA Kulüpler Listesi'ne göre hâlihazırda 10. sırada bulunan ligimiz, 11 ve 12. sıralarda bulunan Hollanda ve Avusturya liglerine geçilme tehlikesiyle karşı karşıya. Bu ihtimal şu açıdan kritik; yeni düzenlemelere göre lig şampiyonunu direkt Şampiyonlar Ligi gruplarına gönderebilecek son kontenjan 10. lige ait. Şayet 11. sıraya düşersek lig şampiyonumuz, bundan sonra Şampiyonlar Ligi gruplarına katılabilmek için ön eleme turları oynamak zorunda kalacak. Takımlarımızın ön eleme turlarındaki görece başarısız geçmişi düşünülünce bu ihtimal daha korkutucu bir hâl alıyor. Kur değişimleri ve giderek büyüyen borç yığınlarıyla mücadele eden kulüplerimizin yaralarına birçok kez merhem olan Şampiyonlar Ligi ekonomik kazanımları ekiplerimizin kasasına girmemeye başlarsa yaşanacak finansal sorunların boyutu da büyümüş olacak. Ayrıca ülkece uzun yıllar sonunda elde ettiğimiz kazanımların kaybedilmesi de ülke futbolunda tahribat yaratacaktır. Bu durumun yaşanması maalesef hiç de uzak bir ihtimal değil. Geçtiğimiz yıl son beş sezonun en kötü puanlarını toplayan Türk takımları benzer bir performans sergiler, hemen ardımızdan gelen Hollanda takımları ise geçen sezonki performanslarını tekrarlarsa sezon sonunda 11. sıraya düşüyoruz. Bu da 2021-22 sezonu için az önce belirttiğimiz felaket senaryosunun gerçekleşmesi demek. Peki işler umduğumuz gibi gider ve yakalama ihtimalimiz bulunan 8. ve 9. sıradaki Ukrayna ve Belçika liglerini geçersek ne olur? Direkt katılım yönünden Şampiyonlar Ligi için herhangi bir etki yaratmayacak olan bu durum ikinci olan takımımızın gruplar öncesi bir ön eleme turu daha az oynaması anlamına gelecek. Avrupa Ligi vizeleri için ise bahsettiğimiz şekilde listede yukarı da çıksak aşağı da insek bir fark yaratmıyor.

Öncelikle ülkede futbol üzerine yapılan tartışmaları kısır ekseninden çıkararak ülke futbolunun sorunlarına geniş bir perspektiften bakmak hayati önem taşıyor. Klişe bir yaklaşımla "Altyapılara eğilelim, antrenör yetiştirelim..." demek kolaycılık olarak tanımlanabilir. Ülkede topyekûn eğitim sorunu yaşanırken yalnızca spor eğitiminin kalitesine odaklanmayı talep etmek gerçekçilikten uzak olacaktır. Tüm bunları göz önüne alarak UEFA Kulüp Sıralaması gibi esas eğilmemiz gereken sorunların tartışmaya açılması, kamuoyunun dikkatinin bu yöne çekilmesi belki kulüplerin birbirileriyle uğraşmaktan ziyade birlik olarak rakip liglerin takımlarıyla rekabetlerine odaklanmalarına yardımcı olabilir. Ancak bu şekilde ileriki dönemde iki veya üç takımımızı Şampiyonlar Ligi gruplarına direkt gönderebileceğiz. Birden fazla takımızın gruplarda yer alması hem ligimizin prestijinin ve izlenirliğinin hem de ülke futboluna giren ekonomik değerin artışı anlamına gelecek. Tüm bunların birleşimi ise ülke futbolunun kümülatif olarak büyümesi demek. Ülkede futbola olan bu ilgi ve yapılan onca ekonomik yatırımı düşününce beklentilerimizi bu yönde belirlemek bir dilekten öte ihtiyaç. 11. ve 12. ligler tarafından şu anki sıramız tehdit altındayken, bir yandan 8. ve 9. ligleri yakalamamız hiç de uzak bir senaryo değil. Yeter ki sorunlarımızı doğru tespit edip bu konuda harekete geçelim.