Üç sayılık şutların gizli fenomeni: Pull Up

Basketbol her geçen sezon biraz daha değişiyor. Bu değişim özellikle NBA’de yoğun bir şekilde hissediliyor. Geçmişte boyalı alanı domine etmek için varını yoğunu ortaya koyan uzunlar, çizgi dışına çıkıp üçlük atıyorlar. O uzunların savunmada süregelen agresifliklerini boyalı alana fazla yaklaşmadan çözmek isteyen kısalar ise bol bol üçlük ve stop jump shot, yani dripling sonrası zıplayarak orta mesafeden attıkları şutların yerine floater adı verilen turnikeleri kullanıyorlar. Zira orta mesafe şutlar öldü. Floater ve üçlük ise değer kazandı. Ama orta mesafenin baş tacı stop jump shot, başka bir adla modern oyunun genlerine karıştı: Pull Up.

Pull up, “dripling esnasında tek ayakla durarak driplingi kesip zıplanarak atılan şut” şeklinde tanımlanabilir. Basit bir set diziliminde ise pull up, elinde top olan oyuncunun herhangi bir perdeden geçip içeri (roll) devrilme veya şut için çizgi gerisine açılma oyunu (pop) oynamadan birebir hücumunda kullanılabilir.

Görüldüğü gibi üçlükler her yıl katlanarak artıp modern oyun evrimini gerçekleştirirken, pull up üçlükler fazla konuşulmadan evrimin en büyük destekçileri oluyorlardı. Peki, nasıl oldu da bu şut orta mesafeden çıkıp üçlüklere geçti ve bir anda bütün takımlar ile oyuncuların gizli silahı oldu?

Steph Curry ve James Harden ikilisi pull up şutların adeta tanrıları. Zira Harden ve Curry, geride kalan altı sezonda da en fazla pull up üçlük deneyen oyuncular arasında yer alırlarken takımları Golden State Warriors ve Houston Rockets, bu alanın takım bazında ilk sıraları çekiyorlar. Curry, 2015-2016’da MVP olup sonrasında NBA yüzüğünü kazandığında toplam 502 kez pull up üçlük kullanmıştı.

İstatistiğin kaynağı olan Second Spectrum, Curry’nin bu kadar çok pull up denemesinin ardından 2010’u ilk nokta alarak pull up şutların analizini yapmaya başladı. Ve 2016-2017 sezonuna girildiğinde yedi yılın verisini NBA’in ana istatistik sitesine sağlayarak önemli bir veri madenciliğine imza attı. Zira son dönemlerde play-off yarı finali gören takımların 2015-2016 sezonuna kadar pull up üçlüklerde lig sonlarında olduğu fakat o yıldan sonra bu alanın ilk sıralarda olduğunu görüyoruz. Yani, “BigData” denilen kavramın etkisi bir kez daha kendisini hissettirdi.

2016-2017 sezonunda konferans yarı finaline kadar yükselen Utah Jazz’in 2010-2016 yılları arasında pull up üçlükleri maç başına 3,1 kez deniyordu. 2011-2012’den beri play-off’a hasret olan ancak o sezon hedefine ulaşan Jazz’in pull up üçlük denemesi 7,9’a yükselmişti.

Ligin en az pull up üçlük deneyen dört takımı arasında yer alan Washington Wizards, 2016-2017’de konferans finaline yükselirken play-off boyunca 9,1 pull up üçlük denemişti.

2018-2019 öncesindeki yedi sezonda pull up üçlük deneme ortalaması 6,1 olan Toronto Raptors, normal sezonda 8,2 ortalama yakalamıştı. Play-off döneminde ise 9,7 ve finalde Golden State Warriors’a karşı 11,7 pull up üçlük ortalamalarıyla oynamıştı. Hatırlanacağı gibi Raptors, geçtiğimiz sezon NBA şampiyonu olmuştu.

Yukarıdakilere benzer birçok örneği başka takımlardan vermek mümkün. Fakat lafı fazla uzatmaya gerek yok çünkü pull up yalnızca üçlüklerden ibaret değil. Unutulmaya yüz tutmuş orta mesafeli şutları da kapsıyor.

Malum, günümüzün pivotları savunmadaki agresifliklerini hâlen daha koruyorlar. Fakat bunu yaparken blok gibi caydırıcı hamlelerden ziyade ayak oyunlarında ve el çabukluğunda etkili olarak rakiplerinin penetre yolunu keserek floater’ları engellemeye çalışıyorlar. Tabii Rudy Gobert, Bam Adebayo, Joel Embiid gibi geleneksel uzun savunma oyuncularına karşı penetre edip rim olarak tabir edilen pota bölgesine girmek zor. İşte bu noktada pull up şutların orta mesafe operatörleri devreye giriyor.

Curry ve Harden gibi pull up üçlüklerde önemli bir yeri olan Russell Westbrook, aynı zamanda işin orta mesafe menzilinde de etkili. Ancak bu alandaki liderler Chris Paul (8,6), Kawhi Leonard (9,5), Kyrie Irving (7,4) ve Kobe Bryant (10,1). Özellikle Leonard’ın geçtiğimiz sezon final serisinde orta mesafeli pull up şutlardan 9,9 sayı ortalaması yakaladığını bir yere not etmekte fayda var.

Üçlükler, orta mesafeler, rakamlar, yenilikler… Pull up, ismi değişen fakat basketbolun ilk gününden beri parkelerdeki değişimi etkileyen bir fenomen. Ve tabii ki vazgeçilmez.