bisiklet lance armstrong tour de france doping

Kazanmak için her yol mübah mıdır?

Bana birini çağırın, anlatsın. Machiavelli'i ne olur rahatsız etmeyin. Fakat bir zamanların Prens'i açıklayabilir. Bisikletin, kanserle savaşın, Amerikan kamuoyunun, bizlerin Prens'i, Lance Armstrong. Çok zor değil. Birkaç kelime ile anlatabilir. Her şey yalan mı diyecek? Biliyoruz ki değil. Her şey gerçek ve biz yıllarca bunun yalanını yaşadık.

1000 sayfa, 26 tanıklı, yüzlerce suçlamalı Amerikan Anti Doping Ajansı raporunu okumanıza gerek yok. Lance Armstrong'un yüzüne bakın. Livestrong'un, 1997'de açtığı kanserle savaş vakfının 15. yıldönümünde sahneye çıktı ve bir konuşma yaptı. Her şeyin son birkaç haftadır zor geçtiğini söyledi. Bu kadar. Onun yerine vakfıyla ilgili konuştu. Bisikletteki, Fransa Bisiklet Turu'ndaki başarıları ile dünya çapında ünlenen, milyonlarca dolar yardım toplayan hayır kurumundan bahsetti. Son iddialar sonrası başkanlığından çekildiği vakıftan...

Peki Lance Armstrong'u affedebilir miyiz? Sadece yaptığı iyi şeylere odaklanabilir miyiz? Onun yüzünden onlarca insan işinden olmuşken ve daha da olmayı sürdürecekken, hiçbir suçu olmayan bir sürü bisikletçi damgalanmışken, bir sporun imajı yerlerin altına girmişken, milyonlarca insan kendini aldatılmış, hayalleri çalınmış hissederken affetmemize imkan yok. Kanserle savaşta büyük işler başardı ama bu sadece hikayesinin bir tarafı. Ve biz şu anda o tarafla ilgilenmiyoruz. Artık ilgilenemiyoruz. Vicdanımız izin vermiyor.

Evet, Lance Armstrong her şeyin suçlusu değil. Evet, bisiklet ondan da önce de kirliydi, ondan sonra da dopingi seçen bisikletçiler oldu, gelecekte de olacak. Fakat hayır, geçmiş geçmişte kalmadı. Hayır, bütün bunlar mazeret olamaz. Dünyaya bir yalanı yaşatmanın açıklaması olamaz. Çocuklar için bir rol modeli, hastalar için bir ilham kaynağı, bisikletseverler için bir sporu sevme nedeni olduktan sonra girdiği yolun dönüşü yok.

Her şeyi kolayca unutmayacağız. Okuduğumuz her satır, gördüğümüz her ifade, şahit olduğumuz her suçlama aklımızdan çıkmayacak. Artık rahatça eski kitaplarımızı alıp Fransa Bisiklet Turu'nun son yıllarını okuyamayacağız. Artık boş bir anımızda Youtube'dan eski bir yarışı bulup izlemeyeceğiz. Artık ESPN Classic'te 2000'lerin başından bir dağ etabı gördüğümüzde mutlu olmayacağız. Duvar yıkıldı ve hepimiz altında kaldık. Lance Armstrong'un buradan kaçma şansı yok. Geçmiş olsun.

Kandırılanlardan biri benim ve bu hiç önemli değil. Manzara ortaya serilmişken, milyonlarca insan kalp kırıklıklarının nedenini sorgularken, masum insanlar işlerini kaybederken bu hiç önemli değil. Rabobank bisikletten desteğini çekti, birçok sponsor takımlarıyla olan ilişkisini kesme peşinde, ortada kalan bisikletçiler olacak. Sadece onlar da değil, bunlar olduğu taktirde takımlarda çalışan aşçılar, masörler, stajyerler de kapı dışarı edilecek, belki de kendilerine yeni bir adres bulamayacakları düzende.

Artık "Herkes yapıyordu ben de yapmak zorundaydım" savunmasını yutmuyoruz. Artık "Bu düzen zaten kirliydi" savunmasını da yutmuyoruz. "Hayır" demeyi bilmesi lazımdı. Hayır demeliydi.

Amerika'daki okullarda Wolfgang Borchert okutulmuyor mu? Alman yazar, şair 26 yaşında aramızdan ayrıldığında arkasında ünlü "Sonra Yapılacak Tek Şey Var" eserini bırakmıştı. Sırasıyla makinenin başındaki adama, fabrika sahibine, bilim adamına, odasındaki şaire, kürsüdeki rahibe, gemideki kaptana sesleniyor, kapılarına gelen savaş tacirlerine "Hayır" demeleri gerektiğini söylüyordu. Hayır. "Hayır demenin hayrı" yazısında Yıldırım Türker ondan bahsetmişti, Celal Üster çevirisiyle şiirini alıntılarken.

Sadece Lance Armstrong da değil hayır demenin hayrını bilmeyen, Amerikan Anti Doping Ajansı'nın tanık listesinde yer alan, soruşturmanın odak noktasındaki eski US Postal bisikletçileri de suçlu. Gerçeğin ortaya çıkmasını sağlamış olabilirler ama neden şimdi? Neden milyonlarca doları cebe indirirken, Paris'teki kürsüde zaferlerin arkasından halkı selamlarken, bisiklet dünyası içinde kendilerine saygın bir konum edinmişken konuşmadılar? Neden yıllarca Lance Armstrong'a karşı konuşan, onu suçlayan insanların hayatı kabusa dönmüş, işleri elinden alınmışken konuşmadılar? Neden hayallerimizi daha önce yıkmadılar?

Şimdi ne olacak? Ne yapacağız? Yepyeni bir dünya kuracağız kendimize. Yepyeni. İçinde Lance Armstrong olmayacak. Artık Alpe d'Huez'den ya da herhangi bir epik dağ etabından bahsederken adını anmayacağız. Artık Paris Roubaix'den konuşurken George Hincapie'nin kılpayı kaçırdığı zaferlerden söz açmayacağız. Kazanamadığı yıllar için hayıflanmayacağız. Artık tarihin en iyi takımlarını sayarken US Postal'dan bahsetmeyeceğiz. Kolay olmayacak. Zamanla alışacağız.

Neden çoğul konuşuyorum, bilmiyorum. Bunları yapacak olan benim. Umarım siz de bana katılırsınız. 2010'da hayatımın ilk bisiklet yazısını, Lance Armstrong'un Radioshack ile mücadele ettiği Fransa Bisiklet Turu prolog etabının sonrasında yazmıştım. Rotterdam'dan Amsterdam'a giden bir trende kahramanımı yakından görmenin nasıl bir duygu olduğunu kağıda dökmeye çalışıyordum. Rastlantı, Amerikan Anti Doping Ajansı'nın raporunu Strasbourg'dan Brüksel'e giden bir trende okudum. Trenler, bazılarına mutluluk, bazılarına hüzün, herkese memleket hikayeleri getirir. Bana hayal kırıklığı getirdi.

Adorno, ünlü sözünde "Auschwitz'den sonra şiir yazmak barbarcadır" demişti. Peki US Postal'dan sonra bisiklet izlenir mi? Lance Armstrong'dan sonra bisiklet konuşulur mu? Amerikan Anti Doping Ajansı'nın raporundan sonra bisiklet yazılır mı?

İzleyeceğiz, konuşacağız, yazacağız. Tek bir şeyi unutmadan. Hayır demeyi bileceğiz. Hayır diyeceğiz. Hayır, geçmiş geçmişte kalmadı. Hayır, herkesin yapması seni haklı çıkarmıyor. Hayır, sizi affetmeyeceğiz. Hayır, It's Not About The Bike.